poniedziałek, 22 maja 2023

"Nowy wspaniały świat. Powieść graficzna" Fred Fordham, Aldous Huxley

Świetna alternatywa dla powieści Aldousa Huxleya, oddająca jej ducha, a jednocześnie dodająca nieco od siebie.

Arcydzieło Aldousa Huxleya Nowy wspaniały świat, "jedno z najistotniejszych proroczych dzieł dystopijnych XX wieku” (Wall Street Journal),ukazuje się po raz pierwszy jako powieść graficzna.

Opublikowany w 1932 roku Nowy wspaniały świat zaliczany jest do najbardziej cenionych i przenikliwych dzieł literatury XX wieku.

Głęboko poruszające tematy wszechobecnej kontroli czy wzajemnego oddziaływania człowieka i technologii sprawiły, że klasyk Aldousa Huxleya stał się idealnym odbiciem czasów, w których został stworzony i wciąż pozostaje przerażająco aktualny.

Nowy wspaniały świat doskonale wpasowuje się w formę powieści graficznej. Niezwykły artystyczny talent Freda Fordhama oraz jego dbałość o szczegóły i kolory pozwalają przedstawić nowemu pokoleniu tę zmuszającą do refleksji powieść w świeży i przekonujący sposób.

Fabularnie, Nowy wspaniały świat. Powieść graficzna nie odbiega od oryginału. Akcja rozgrywa się w bliżej nieokreślonej przyszłości, w której oryginalność i indywidualizm są wysoce niepożądanymi cechami. Oparte ściśle na podziale klasowym społeczeństwo funkcjonuje sprawnie, a dzięki odpowiedniemu programowaniu oraz kontroli jednostki nawet nie myślą o tym, by wyjść na kolejny szczebel w socjalnej hierarchii. Do takiego świata trafia człowiek spoza systemu, "dzikus". Młodzieniec pełen marzeń, wiążący z "nowym, wspaniałym światem" z opowieści matki ogromne nadzieje.

Jak można się spodziewać, komiksowa adaptacja Nowego wspaniałego świata nie odbiega fabularnie od powieści, a jedynie nieco zmniejsza jej objętość. Najistotniejsze dialogi oraz monologi zachowano, niekoniecznie w skróconej postaci, więc – tak jak w książce – na samym początku czytelnik przedziera się przez długi wywód nakreślający metody rozmnażania ludzi przyszłości. Zwykle wielkość "chmurek" dialogowych jest jednak typowo komiksowa, nieprzytłaczająca.

Dzięki ilustracjom niektóre sceny wybrzmiewają w Nowym wspaniałym świecie. Powieści graficznej wyraźniej niż w literackim pierwowzorze. Szczególnie intensywnie odczułam to w kadrach ukazujących futurystyczne miasto, pełne barwnych banerów i sloganów reklamowych. Mam wrażenie, że w powieści brakowało opisów pozwalających dokładnie wyobrazić sobie otoczenie, w którym przebywają bohaterowie. Jednocześnie, ograniczając wstawki narracyjne obecne w prozie Huxleya, omawiany komiks staje się bardziej dynamiczny i łatwiejszy w odbiorze.

Sam styl artystyczny wypada nieźle, choć jego odbiór to oczywiście kwestia absolutnie indywidualna. Kreska jest schludna i przejrzysta, cieniowanie raczej proste. Nowy wspaniały świat. Powieść graficzna nie zaskakuje dynamicznymi kadrami, wypełnionymi energicznymi ruchami rysika czy niedoprecyzowanymi plamami koloru. Wszystko tu ma swoje miejsce i kształt, nawet sceny biegu czy tańca są wyraźnie nakreślone i nierozmazane.

Podobały mi się wspomniane wcześniej ujęcia na futurystyczne miasto, bogate w barwy, ale większość teł nie zwraca uwagi, stanowi pozbawione charakteru wypełnienie kadru. Wątpię jednak, że to kwestia "niedoróbki" ze strony rysownika, Freda Fordhama. Myślę, iż pozbawiając wnętrza mieszkań elementów personalizujących, wpisuje się on w klimat świata przedstawionego.

Nie będę ukrywać, w rankingu znanych mi literackich czy filmowych antyutopii Nowy wspaniały świat Aldousa Huxleya nigdy nie zajmował wysokiego miejsca. Powieść graficzna niewiele w tej kwestii zmienia, ale wydaje mi się, że przekaz tej historii mocniej we mnie trafił właśnie w komiksowej wersji. To, co w książce wydawało mi się nijakie i niedookreślone, tutaj nabiera barw (jak miasto z neonami). Kreacja wspomnianego wcześniej "dzikusa" oraz zakończenie jego wątku również wybrzmiewają lepiej w powieści graficznej, gdzie na własne oczy widzimy rozterki malujące się na jego twarzy. Literacki pierwowzór, któremu kultowości i akuratności odmówić oczywiście nie można, w moim odczuciu nieco słabo motywował kolejne decyzje tego bohatera.

Zakończę tę opinię w sposób potencjalnie kontrowersyjny i napiszę, co następuje: osobie, która nie zna Nowego wspaniałego świata, a chciałaby zapoznać się z obmyśloną przez Aldousa Huxleya wizją, poleciłabym zapoznanie się z powieścią graficzną Fordhama zamiast literackiego pierwowzoru. Nie żeby dwudziestowieczny oryginał był zły – bo nie jest – ale komiks bardzo dobrze oddaje jego klimat, a na dodatek wycina mnóstwo słów i zastępuje je obrazami.

Ocena końcowa: 5/6

 

Tytuł: Nowy wspaniały świat. Powieść graficzna (org. Brave New World)
Autor: Fred Fordham, Aldous Huxley
Wydawnictwo: Jaguar
Data wydania: 16 listopada 2022 r. (premiera: kwiecień 2022)
Liczba stron: 240

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz