"Odyseja kosmiczna 2001" Arthur C. Clarke

Emocjonująca podróż przez czas i przestrzeń w poszukiwaniu innych inteligentnych form życia.

Nie jest nam dane odgadnąć, jak wiele z tych potencjalnych rajów lub piekieł jest zamieszkanych i przez jakiego rodzaju istoty.

Najbliższy z nich znajduje się milion razy dalej niż Mars czy Wenus, które nadal stanowią odległe cele kolejnych pokoleń. Lecz przełamujemy bariery odległości i być może któregoś dnia spotkamy pośród gwiazd równych sobie, jeśli nie potężniejszych.

Ludzkość bardzo wolno zdaje sobie sprawę z tej możliwości, gdyż – jak sądzą niektórzy – nigdy nie stanie się ona rzeczywistością. Jednak coraz więcej ludzi zadaje pytanie: Dlaczego nie doszło jeszcze do takiego spotkania, skoro my sami już za chwilę podbijemy kosmos?

Dlaczego? Oto jedna z możliwych odpowiedzi na to bardzo rozsądne pytanie. Pamiętajcie jednak, proszę, że jest ona jedynie fikcją.

Prawda – jak to bywa – okaże się o wiele bardziej niezwykła.

Jeśli należycie do fanów science fiction, seans obrazu Stanleya Kubricka 2001: Odyseja kosmiczna macie już prawdopodobnie za sobą i opisana powyżej fabuła jest wam znana. Być może zastanawiacie się, co było pierwsze: książka czy film, oraz czy opowiedziana w nich historia jest identyczna. Jak możemy przeczytać w autorskiej przedmowie do recenzowanego wydania, prace nad obydwoma dziełami rozpoczęły się w tym samym momencie, a powieść początkowo miała stanowić scenariusz dla aktorskiej adaptacji. Fabuły ostatecznie nieco się od siebie różnią, film ukazał się kilka miesięcy wcześniej od książki. Nie zmienia to jednak faktu, że prace nad nimi rozpoczęły się w 1964 roku, a zakończyły w 1968. Mamy tu więc do czynienia z historią o eksploracji kosmosu oraz podróżach na Księżyc stworzoną jeszcze przed tym, jak Neil Armstrong postawił "mały krok dla człowieka, ale wielki skok dla ludzkości".

Przystępowałam do lektury, nie znając filmowej wersji Odysei kosmicznej 2001. Zdziwiłam się więc, odkrywając trzy linie fabularne, na pozór luźno powiązane ze sobą. Osadzony w prehistorycznych czasach wątek pierwszy zarzuca na czytelnika haczyk, podrzucając mu kilka pytań. W ramach drugiego odbiorca wybierze się na Księżyc, gdzie czekają na niego kolejne wątpliwości, a trzeci – najszerzej opisany – wyśle go w kosmiczne, pełne tajemnic, odmęty. Nie napiszę, że wciągnęłam się od pierwszych stron, bo cały wątek z dawnych czasów pozostawił mnie raczej obojętną na dalszy ciąg historii, jednak dalej było już tylko lepiej.

Poznawanie powstałych w latach 60. XX wieku wizji na temat podróży kosmicznych, wypraw na Księżyc (Arthur C. Clarke wydał Odyseję kosmiczną 2001, zanim pierwszy człowiek postawił stopę na ziemskim satelicie w 1969 roku) czy dostępnych u progu XXI wieku technologii sprawiło mi mnóstwo frajdy. Nadal pozostaję pod wrażeniem pomysłu pisarza na międzyplanetarną podróż swoich bohaterów oraz trudności, z którymi musieli się zmierzyć. Świetnie wypada także wątek sztucznej inteligencji zainstalowanej na Discovery – mimo że spotkałam się z podobną jego egzekucją w innych utworach popkultury, nie mogę wyjść z podziwu, że ten pomysł po raz pierwszy pojawił się jeszcze w latach 60.!

Niezwykle ciekawie wypada także zakończenie powieści. Nie chcę niczego zaspoilerować, bo choć Odyseja kosmiczna 2001 ma już swoje lata, myślę, że niejeden czytelnik – jak ja – nie miał wcześniej kontaktu z tą historią. Uważam, że Arthur C. Clarke rozegrał finisz tej historii ciekawie, satysfakcjonująco, a jednocześnie niesamowicie intrygująco.

Nie mogło być inaczej: Odyseja kosmiczna 2001 Arthura C. Clarke’a mnie zachwyciła i utwierdziła w przekonaniu, że klasyki literatury fantastycznej są niezmiennie godne zainteresowania, nawet jeśli powstały dziesiątki lat temu. Ukazująca się nakładem Domu Wydawniczego Rebis seria "Wehikuł czasu" po raz kolejny nie zawiodła oczekiwań. Dajcie się zaprosić na tę kosmiczną wyprawę – emocje gwarantowane!

Ocena końcowa: 6-/6

Recenzja opublikowana pierwotnie w serwisie Popbookownik.pl.

 

Tytuł: Odyseja kosmiczna 2001 (org. 2001: A Space Odyssey)
Seria: Odyseja kosmiczna #1
Autorzy: Arthur C. Clarke
Wydawnictwo: Dom Wydawniczy Rebis
Data wydania: 9 sierpnia 2022 r. (premiera: lipiec 1968)
Ilość stron: 280