poniedziałek, 25 kwietnia 2022

"Zapisz zmiany" Katarzyna Zawodnik

Dystopijna wizja świata, w której ludzkość zmuszona była zejść pod ziemię, a sztuczna inteligencja osiągnęła poziom, o jakim obecnie nieśmiało marzymy.

Olivia urodziła się w wylęgarni, dorastała w wychowalni i bardzo tęskni za miłością. Cezar kocha Olivię i chyba nie ma znaczenia, że jego miłość to misternie skomponowany system złotych płytek i rząd cyfr. Olga pamięta dawne czasy i bardzo chciałaby do nich wrócić. Zapisz zmiany to słodko-gorzka opowieść o świecie, w którym spełniają się marzenia o posłusznych technologiach: ludzie współistnieją z humanoidami, a wyrafinowane urządzenia, wykorzystujące sztuczną inteligencję, sprawiają, że granice między nimi stają się płynne. Katarzyna Zawodnik próbuje pokazać i pogodzić ze sobą wiele perspektyw i kluczowych momentów ludzkiego życia (dziecięctwa, młodości, odchodzenia).

Katarzyna Zawodnik zabiera czytelników do świata postapokaliptycznego. Po bombardowaniach biologicznych życie na powierzchni stało się niemożliwe, ludzkość musiała zamieszkać pod ziemią. Pierwsze lata bez wątpienia były problematyczne, ale po upływie około czterdziestu lat społeczeństwa przyzwyczaiły się do tego stanu rzeczy i wiodą całkiem wygodne życie.

To jednak tylko tło, wspominane sporadycznie. W Zapisz zmiany Autorka koncentruje się na czymś zupełnie innym: rozwoju sztucznej inteligencji i związanymi z nią problemami. W podziemnej Ameryce na porządku dziennym są roboty sprzątające (Salome) czy kierujące taksówkami (Than), a do sprzedaży powoli wchodzą humany: kosztowne konstrukcje idealnie imitujące wygląd człowieka, zaprojektowane po to, by być idealnymi partnerami. Olivia, główna bohaterka, funduje sobie właśnie ten ostatni model: Cezara, mężczyznę ze swoich marzeń.

Opowiadając historię fragmentami, na przestrzeni lat, Autorka ukazuje czytelnikowi zmieniające się nastawienie ludzi do idealnych humanoidów. Niektórzy widzą w nich towarzyszy, przyjaciół, którym należy się równe traktowanie. U innych niepewność i fascynacja z czasem przechodzą we wrogość i strach przed przesadnym rozwojem sztucznej inteligencji. Pojawia się, bardzo mnie poruszający, wątek wykorzystywania bezwarunkowej miłości humanoidów i zmuszania ich do rzeczy, na które one nie mają ochoty. Przecież to tylko rzeczy, a nie ludzie, prawda? Po zakończeniu lektury podzieliłam się swoimi frustracjami związanymi z tą tematyką z moim partnerem, co doprowadziło do dość ciekawej dyskusji, ponieważ okazało się, że mamy na nią całkiem odmienne spojrzenia.

To jeszcze nie wszystko. Zapisz zmiany opisuje jeszcze kilka ciekawych rzeczy: system hodowli dzieci w wylęgarniach (coś podobnego możecie kojarzyć z Nowego wspaniałego świata Aldousa Huxleya), polemikę "starego pokolenia", pamiętającego jeszcze resztki życia na powierzchni, z nowym, poszukiwanie szczęścia w na pozór idealym życiu, granice pomiędzy samodecydowaniem a ograniczeniami sztucznej inteligencji. Ale wiecie, co zaskoczyło mnie chyba najbardziej? Sama końcówka. Nie spodziewałam się takiej obrotu akcji i choć domknięcie pewnego wątku mogłoby być bardziej "widowiskowe", uważam, że wybrane przez Autorkę rozwiązanie także bardzo pasuje.

Podsumowując tę mało recenzyjną opinię: Zapisz zmiany porusza kilka ciekawych tematów, prowokuje do dyskusji. Zabierając czytelnika w przyszłość, Katarzyna Zawodnik szkicuje wizję świata postapokaliptycznego, ale skupia się na tym, w którym kierunku może pójść rozwój sztucznej inteligencji. Ja dałam się porwać tej historii, mimo że główna bohaterka Olivia ani trochę nie przypadła mi do gustu. Na moje szczęście, protagonistą omawianej powieści wydaje się koncept, a nie konkretny człowiek czy humanoid. Dla osób przepadających za różnymi futurystycznymi wizjami - pozycja obowiązkowa.

Ocena końcowa: 5/6

Za egzemplarz do recenzji dziękuję Autorce.

 

Tytuł: Zapisz zmiany
Autorzy: Katarzyna Zawodnik
Wydawnictwo: JanKa
Data wydania: 3 marca 2022 r.
Ilość stron: 264

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz