poniedziałek, 28 marca 2022

"Samuraj" Shūsaku Endō

Oparta na prawdziwych wydarzeniach opowieść o wielkiej podróży i początkach chrześcijaństwa w Japonii w XVII wieku.

"Samuraj" to powieść historyczno-obyczajowa oparta na autentycznym wydarzeniu zvpoczątku XVII w. Endo z wypadków tych okrutnych dni w Japonii wydobył wartości, z których stworzył książkę fascynującą swą szczerością i głębią moralną.

Głównymi bohaterami Samuraja są tytułowy samuraj oraz chrześcijński misjonarz, który przybył do Japonii celem szerzenia swojej religii. Protagoniści wraz z grupą japońskich kupców wyruszają do Nowej Hiszpanii, by nawiązać nowe relacje handlowe. Samuraj decyduje się na udział w tej długiej i niebezpiecznej podróży, wiedziony poczuciem obowiązku wobec swoich suwerenów, z kolei misjonarz wierzy, że dzięki wyprawie poprawi swoje notowania w oczach papieża i doczeka się tytuła arcybiskupa Japonii.

W oczy bardzo wcześnie rzuca się charakterystyczny, bardzo japoński, sposób prowadzenia narracji. Samuraj to przede wszystkim opowieść o bohaterach i ich przemyśleniach, zachodzącej w nich przemianie. Mimo potencjału wprowadzanego przez trwającą wiele tygodni podróż, Autor nie poświęca miejsca na opisy sekwencji akcji, nie wprowadza do powieści widowiskowych pojedynków. Pozostaje skupiony na trudach podróży oraz rozważaniach natury religijnej. Ogromnym atutem recenzowanej książki jest także jej nieprzewidywalność: choć historia wydaje się banalna, a cel podróży - w zasięgu ręki, sytuacja bardzo się komplikuje, wojaże przedłużają. W pewnym momencie pojawiła się we mnie obawa o los protagonistów i pozostała do samego końca, którego absolutnie się nie spodziewałam! Cóż to był za zaskakujący finisz.

I choć zazwyczaj nie przepadam za wątkami związanymi z wierzeniami, w Samuraju zostały one podane w bardzo przystępnej formie. Autor otwiera dyskusję wokół moralności decyzji o zmianie wyznania. Jego bohaterowie przyjmują chrześcijaństwo dla wymiernych korzyści, bez wiary; inni zdecydowanie się opierają; jeszcze inni wahają - bo zmiana z dnia na dzień jest dla nich niemożliwa, wiąże się z zerwaniem z wielopokoleniową tradycją, być może sprowadzi negatywne skutki dla osoby zainteresowanej i jej rodziny. To problematyka, której absolutnie się nie spodziewałam, sięgając po Samuraja! Mimo że wypowiedzi czy myśli bohaterów są przesadnie patetyczne, wydają się pasować do siedemnastego wieku, w którym osadzono akcję powieści.

Podobała mi się konstrukcja tej powieści. Jak wspomniałam - nie ma w niej wielu sekwencji akcji. To opis dość monotonnej podróży, spokojnej, dającej czas na przemyślenia i poznanie nowych kultur. Jednocześnie Samuraj nie wyrzeknie się swojej japońskości - dialogi są nieliczne, bohaterowie (szczególnie tytułowy samuraj) zwykle powściągliwi w wyrażaniu swoich opinii, ale jednocześnie bardzo oddani swojej sprawie.

Samuraj to historia wydana w Polsce w 1987 roku, przez co może być nieco trudniej dostępna. Dla osób zainteresowanych japońską literaturą czy początkami chrześcijaństwa w Japonii powinna stanowić jednak interesującą ciekawostkę. Autor nie epatuje dziwnością, którą często spotyka się w obecnej na polskim rynku literaturze Dalekiego Wschodu; przeciwnie, snuje swoją historię spokojnie, niemal nudno, pięknymi słowami opisując prozę życia.

Ocena końcowa: 6-/6

 

Tytuł: Samuraj (org. 侍)
Autorzy: Shūsaku Endō
Wydawnictwo: Instytut Wydawniczy PAX
Data wydania: 1987 r. (premiera: 1980)
Ilość stron: 272

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz